صدای تاریخ
محقق:خانم سلامی تار یخ نه آیینه عبرت است نه کار نا مه جهل و جنا یت کسا نی که با آن چنین شو خی هایی کرده اند در حقیقت خوا سته اند .بعضی از کسانی را که در تا ریخ نام و آوازه یا فته اند دست بیند ازند .یا ستا یشو نکوهش کنند تا ر یخ راستین سر گذشت زند گی انسان است. سر گذشت کسا نی که زنگی کر ده ا ند .حتی در آن راه مر ده اند .اما آنجه برای مور خ اهمیت دارد آن نیست که این انسا نها چگو نه مر ده اند آن است که آنها چگو نه ز یسته اند .شکی نیست که زند گی از آنچه جهالت و شقا وت انسان خوا نده می شود خا لی نیست .و از این جا ست که در تاریخ صفحه ها ی آلوده و تیر ه هست . اما تا ر یخ، سر گذ شت زند گی امر یست وا قعی ،آکنده از جهل و حما قت و آکند ه از لطف و عظمت . مثل زند گی هم لغز ش دارد و هم جهل و مر گ .کسی که تا ر یخ را چنا ن که هستد می نگر د کمک آ ن می تو ا ند فا صله زمان را در هم بنور د د.،و زند گی کنو نی خود را در ز ند گی انسا نها ی گذ شته و در دنبا له آ؛ن مشا هد ه کند لیکن این فا یده زما نی حا صل می شود که تا ر یخ تنها سر گذ شت فر ما نر و ا یان و نا م آ ور ان نب ا شد سر ذ شت همه مر دم و دا ستا ن زند گی تمام طبقات با شد از این رووست که در رو ز گار ما آتچه رای عا مه مر دم سو د مند و دلکش می توا ند با شد تا ر یخ تر کیبی است .نه تا ر یخ تحلیلی . تار یخ مجمو عه ز د گی یک دور ه یا یک قو م است نه سر گذ شت یک سلسله یا یک بنیاد خا ص مو ر خ امروز احیا کننده قر نها ی گذ شته است و از او انتظار دار ند که دست خوا نند گا نش را بگیر د و آ نها را در گذ شته ،در کو چه باز ار ها ی دنیا ی گذ شته بگر اندو همه چیز گذ شته راذ پیش چشم آ نها رو و حر کت بخشد .تنها به ذکر آنکه فلان اقو ام چگو نه در جنگی شکست خو ر ده اند یا پیر و ز شد هاند بسنده نکند ز ند گی آنها را از نو حیا ت ببخشد احوا ل و افکا ر آنها را زند ه کند و نشان دهد که چه چیی ؟آنها را به سمت پیر وز یها کشا نده و ه چیز ی به طر ف شکست کشا ند ه است . نام:محقق:خانم حسینی هدف من از نو شتن این تحقیق این بود که تا بد ا نیم گذ شته و تا ر یخ فقط مختص به یک کشور یا یک قو م و ملیت خا ص نیست.این زند گی کل انسا نها بر روی کل زمین درگذ شته و حا ل و آیند ه است که تا ریخ را به
تخت جمشید در محوطة وسیعی واقع شده که از یک طرف به کوه رحمت و از طرف دیگر به مرودشت محدود است . این کاخهای عظیم سلطنتی در کنار شهر پارسه که یونانیان آن را پرپولیس خوانده اند ساخته شده است . از کشف این الواح شهرت نابجایی را که می گفتند قصرهای تخت جمشید مانند اهرام مصر با ظلم و جور و بیگار گرفتن رعایا ساخته شده باطل گشت ، زیرا این اسناد عیلامی حکایت از آن دارد که به تمام کارگران این قصور عالیه اعم از عمله و بنا و نجار و سنگتراش و معمار و مهندس مزد می دادند و هر کدام از این الواح سند هزینة یک یا چند نفر است . کارگرانی که در بنای تخت جمشید دست اندرکار بودند ، از ملتهای مختلف چون ایرانی و بابلی و مصری و یونانی و عیلامی و آشوری تشکیل می شدند که همة آنان رعیت دولت شاهنشاهی ایران بشمار می رفتند . گذشته از مردان ، زنان و دختران نیز به کار گل مشغول بودند . مزدی که به این کارگران می دادند غالباً جنسی بود نه نقدی ، که آنرا با یک واحــد پـول بابلی به نام « شکــل » سنجیده و برابر آن را به جنس پرداخت می کردند . اجناسی را که بیشتر به کارگران می دادند و مزد آن محسوب می شدعبارت از : گندم و گوشت . اسکندر وقتی که وارد تخت جمشید شد و این همه شکوه و ثروت دید دستور داد که هر چیز را که می توانند با خود ببرند و هر چیز را که نمی توانند نابود سازند . به نو شته ی مورخین با ستان ثروت تخت جمشید با 10000جفت اسب وقاطر و 5000 جفت شتر حمل و غارت شد . بعد از انتقال ثروت تخت جمشید اسکندردستورداد که تخت جمشید را به آتش بکشند.بگفته مورخین باستان تخت جمشید ? شبانه روز در آتش می سوخت وچهل شبانه روز از آن دود بر میخواست . 10زن جاسوس در تاریخ وجود دارند که با کارهای جاسوسی خود بسیاری از اتفاقات را باعث شدند و از بسیاری از آنها جلوگیری کردند،آنها با روش‌های مختلف از نیروهای دشمن اطلاعات بدست بیاورند. با این 10زن برتر جاسوی جهان آشنا شوید.
مقد مه:
و جود می آورد ولی متا سفا نه تا ر یخ نو یسان و مر دان بزرگ در زمان و عصر به نحو ه خو بی از آنها استقبال نمی شود .البته این امر طبیعی است . که مورد بی مهر ی قرار بگیر ند ولی مطمئنا تو سط فقرا و ستم دیدگان جا معه که اکثریت جا معه را تشکیل می د هند پشتیبا نی می شو ند .
اما چرا مور د بی مهر ی قرار می گیر ند شا ید این فرد در آن زمان مو قعیت شاه،طبقه ،دسته یا حز ب خا صی را به خطر اند ا خته با شد یا شا ید هم با عث متلا شی شد ن آن شده با شد تا بتو اند مر دم را نسبت به بزر گان حکومتی و د ینی عصر خودکه آنها را ما نند جا نشین خدا و نیمه خد ا یی حس می کر د نند آگا ه کند و وجو د شا ن و ز ند گیشان را تو سط خو دش که حا ضر نبو د ند یک ثا نیه د یگر را برای ز نده ما ند نش تخمین بز نند زیر و رو کند .این مهم نیست آقای فر ا نسو ا آرو ئه با نا م مستعا ر و لتر چگو نه به دنیا آمد و چگو نه از دنیا ر فت . این مهم است که چر ا ؟ زما نی که مر د بر روی تا بو تش فقط سه کلمه او مغز بشر را تکا ن دادو برای ما آزادی به ار مغان آورد. من د وست دارم بعداز هر تحقیق که به ا تمام می رسا نم چیز ها ی بیشتر ی بیا مو ز م .
زما نی که ا و لین منبع معر فی شد ه استا د را خو ا ند م و با ز ند گی این بزر گ مر د آشنا شد م شیفته و تشنه آن شد م که بیشتر بدا نم می د ید م که در صحنه خو شی ها و تلخی های زمان هنو ز ما نند سپر ی محکم ایستا د ه بر در تا ر یخ سد ه 18پس قر یب چند ین سا عت سر ما را بر خو د هموار سا ختم تا بتو ا نم به مطا لب مورد نظر خود دست یا بم من کو چکتر از آن هستم که در جمع هم کلا سی ها ی خو د با ستم و در ذ هن خو د م فکر کنم که من آمده ام تا چیز بیشتر یی را یا د د هم نه .بلکه این بها نه ای است بر ا ی اینکه خو د م بیشتر یا د بگیر م تا و قتی ز ما نی می گو یند فر ا نسه و عصر ر و شنگر ی ما نند کو ر ی عصا به دست نبا شم که فقط گو ش می د هد و هیچ چیز ی نمی فهمد می خو ا هم ما نند را ه یا بی چر ا غ به دست را ه را نشا ن دهم آیا می تو ا نیم همه مو ار د را به و لتر نسبت د هیم .شا ید و لتر فیلسو ف بود و با جمع فیلسو فا ن د ست و پنجه نر م می کر د ،نه شا ید هم شا عر بو د و د ر مجا لس منا ظر ه رو دست ند ا شت، نه شا ید هم مو ر خ تو ا نا یی بود که کسی به جز خود او نمی تو ا نست زیبا یی تحلیل گر ی تا ر یخ را نما یا ن سا ز دیا شا ید هم یک نما یش نامه نویس تو ا نا بود، شاید هم سیا ستمد ار ی غا ضب بود .آیا ها و شا ید ها ی د یگر بهتر این نیست یشتر بخو ا نیم تا بد ا نیم .
چکید ه:
نا مش فر ا نسو ا ما ر ی آرو ئه دار ای اسم مستعار و لتر در پا ر یس به دنیا آمد در مدرسه بلند پا یگان مملکتی در س خو ا ند از زما نی که تو ا نست نا م خو د را بنو یسد شر و ع به سرو دن کر د .در 12 سا گی نو شتن نما یشنا مه را شر و ع کر د .شیفته ادبیا ت بود ولی اسرارپدر مجبور بهخوا ندن حقو ق کرد اضا فی دا نستن بیشتر قو ا نین او لین انتقاد تبعید ،دو مین کار به ار مغان آور د و 1718 مشهو ر یت او د یپ و آرتمبر شکست خو ر د . به دلیل حا ضر جو ا بی16 روز حبس و تبعید به انگلس در مه 1778 از دنیا ر فت کلیسا با دفنش در فر ا نسه مخا لفت کر د اما بعد از پیر و زی در سال 1791مجمع پا لمان لو یی شا نز دهم را مجبور به قبو ل جنا زاش در پا ریس کر د . جنا ز ه اش را با تشر یفا تی با ر نکر دنی به فرا نسه آور د ند .بر رو ی تا بو تش نو شته شده او مغز انسا ن را تکا ن داد و بر ا ی ما آزادی به ار مغان آورد
و لتر نما یشنا مه نو یس،دا ستا ن نو یس ،مقا له نو یس ،تا ر بخ نو یس ،فیلسو ف یکی از تیز بین تر ین منتقدا ن عصر خو د است. نا م حقیقی او فر ا نسو ا ما ر ی آر و ئه است . در 21 نو ا مبر 1694 در پا ر یس به دنیا آمد پد ر ش وکیل و حسا بر س کل فر ا نسه بو د . و ما د ر ش از طبقه اشر ا ف بو د .به دلیل مو قعیت ماد ر ش او را به مد ر سه یسو عیا ن یا لو یی کبیر فر ستا د ند .به نظرمن هر بچه که به مد ر سه می رود حا لا در هر جا و به هر زبا نی مد تی را می خو ا هد تا کا مل الفبا و نو شتن زبا ن خو د ش را یا د بگیرد . و حتی نو شتن بر ا یش بسیار سخت است و کسی که شا عر است و شعر می سر ا ید نیاز به قو ه تخیل قو ی و با ز آفر ینی و رو ح دادن به کلما ت بر ا ی سر و د ن است به نظر من او استثنا یی و ضر یب هو ش بالا یی داردکه به محظ اینکه تو ا نسته نا م خو د ش را بنو یسد شر و ع به سر و دن کند .او شیفته اد بیا ت بود .پد ر ش ا عتقا د دا شت که اد بیا ت ،شا عر ی و نو یسند گی با عث بد بختی ،فقر ، تنگد ستی می شو د. فر ا نسو ا از همان کو د کی خا نه و خا نو ا د ه ا ش را تبد یل به تئا تر ی کر د که بز له گو یی و هنر و سرز ند گیش گر د انند ه این آمفی تئا تر کو چک صمیمی و خا نگی بو د . ما دا م نینو ن د و لا تکلو زن شنا خته شد ه ،آینده فر ا نسوا را پیش بینی کرد و وثیت کرد بعد از مر گش دو هزار فرا نک به او بد هند .بیشتر اطلا عا ت او لیه فر نسو ا از خرید همین کتا ب ها شکل گر فت .
اما فر ا نسو ا به جز پدر و ا قعیش پدر تعمد یش به اسم ( آبه دو شا تنو ف) 1. نسبت به تر بیت او علا قه نشان داد آبه به فر ا نسو ا نماز ،رو زه،آداب شر یعت ،و یک چیز د یگر که از همه مهم تر بو د و کل ز ند گی آر و ئه را در بر گر فت راه شکا کیت بود آبه مر د ی آزاد فکر و آزا د ا ند یش بو د که در شکل گیر ی ا فکار آر و ئه ایفا گر نقش اصلی شخصیت او است.و او او لین معلم و لتر بو د .در7 سا لگی وار د دا نشگاه شبا نه روز ی به نام لو یی لو گر ان در پا ر یس که بهتر ین آمو ز شگاه درآن و قت بود و حتی جا یز ه سخن لا تین و شعر لا تین را نصیب خو د کر د. و فرز ند ا ن شا هی ،بلند پا یگا ن و اشر ا ف حق در س خو ا ند ن در آن را دا شتند . او آیند ه نگر بو د و در همان کو دکی بنا ی دو ستی با شا هز ا د گان و بلند پا یگان را ریخت .در درام،اد بیا ت و کلا سیک آمو ز ش د ید حال این سو ال ؟ پیش می آید او چگو نه تو ا نست چنین فر د بز ر گی شو د؟ ولی سو ال ؟د یگر عصر رو شنگر ی یعنی چه ؟و چه قر نی را عصر رو شنگر ی یا رو شنفکر ی نام نها د ند ؟ از نظر پیلی به و یژگی و اعتقا دکا مل و نا محدو د ا نسا ن و عقل و آیند ه اش گفته می شو د .بر ا ی سخن گفتن در با ره رو شنگر ی بلا فا صله در بار ه و ا قعیت ها ی تا ر یخی و با ز سا ز ی آر ما ن سخن از آن رو ا ند یشه آن چنا ن نظر یه و پیشنها د ها در با ره تدا و م گذ شته و آیند ه در تلا ش بو د ند حال از این مطالب مطئن می شو یم که عصر رو شنگر ی یا رو شنفکر ی به قر ن 18گفته می شو د .
سو ال ؟آیا عصر رو شنگر ی در همه کشو ر ها بر اسا س یک پد ید ه و ا حد پد ید ار شد ؟در جو ا ب این پد ید ه در هر کشور ی ا ر و پا یی بر اسا س مو قعیت و یژه فر هنگی ،سیا سی ،اقتصادی، جغر ا فیا یی نشان دا د ه شد. اما نبا ید از انسا ف گذ شت و فر ا مو ش کرد که فرا نسو یا ن خو د باز یگر ا ن اصلی نقش رو شنگر ی یا رو شنکر ی بو د ند . اما عصر رو شنگر ی را می تو ا نیم به دو دسته تقسیم کرد.
(ادامه مطلب...
نام و نشان گندی شاپور (جندی شاپور):
واژه گندی شاپور زیباست و شاید بتوان گفت که ازابتکارات ایرانیان است. در حالی که یونانیان می‌نویسند که پزشکان یونانی این نام را برگزیده‌اند. واژه گندی شاپور در پهلوی و فرس میانه به معنی سپاه و یا پاسگاه سپاهیان است. در تاریخچه شهر گندی شاپور، آمده که این شهر پیش از ساسانیان، در بین سال‌های 170 _ 141 میلادی در مکان کنونی (روستای شاه آباد) و سر راه شوشتر به دزفول، در سرزمین خوزستان به وجود آمده است و آن یکی از پاسگاه‌های ارتش یا یک مقر سپاهی بوده است. نام شهر گندی شاپور برای نخستین بار در ادبیات پهلوی شهر «وه‌اندو شاپوهر» آمده است که معرب فارسی واژه گندی، همان جندی است و روی هم رفته در ادبیات اسلامی شهر جندی شاپور و یا جندی سابور ذکر شده است و گاهی در مآخذ اسلامی این شهر را اردوگاه شاپور گفته‌اند که به اردوگاه جندی سابور و یا تعبیر به زندان جندی سابور کرده‌اند.
گاهی نیز به نام‌های دیگری چون «وندو شاور» یعنی انطاکیه شاپور یا شهر تسخیر شده شاپور و زمانی آن را شهر شاپور یافته یا شاپور ساخته نام برده‌اند. برابر چندین گزارش جندی یا جندا (معرب گندی یا گندا) است و آن نام فردی بود که نخستین بار شاپور برای توسعه در آن منطقه با او برخورد داشته و احتمالا یا مالک و یا کشتکار بیشه خود در آن جا و یا حداقل سازنده بخشی از آن شهر بوده است که پس از پیشنهاد شاپور برای گسترش آن و توافق دو طرف، شهری تازه‌بنیاد، بنا گردیده و نام هر دو نفر، یکی گندی یا جندی و دیگری شاپور روی آن نهاده‌اند و روی هم رفته به نام شهر گندی شاپور در تاریخ به جا مانده است.
تازیان (عرب‌ها) واژه گندی را جندی تلفظ کرده‌اند و آن را جزو محدوده سوق‌الاهواز می‌دانسته‌اند. تمامی مورخان اسلامی نیز شهر را جندی شاپور و دانشگاه آن را جندی شاپور خوانده‌اند. اصولا واژه گند در ادبیات پهلوی بارها آمده و آن سپاه و یا لشگر و یا ارتش بوده است. بنابراین واژه گندی شاپور را می‌توان به لشگرگاه شاپور نیز تعبیر کرد.
گیرشمن در کتاب خود دقیقا آن مکان را یکی از پاسگاه‌های شاپور یکم ساسانی می‌داند. جغرافی‌دان مسلمانی در سده دوم هجری به نام ابن فقیه همدانی در سال 290 هجری در کتاب اخبارالبلدان، شهر جندی شاپور را بیل‌آباد می‌نویسد و ضمن آن داستانی را نقل می‌کند که روزی شاپور از آن منطقه عبور می‌کرد، آن جا بیشه‌ای بود که مردی به نام بیل کشت و کار داشت. شاپور به او گفت خوب است این جا را شهری بسازیم بیل پاسخ داد اگر از من علم و نویسندگی برآید، این جا نیز شهری شود! شاپور گفت به خدا سوگند که این جا را شهری سازم و تو را متصدی مخارج آن کنم. سپس دستور داد بیل را خواندن و نوشتن آموختند و پس از آن او را مامور ساختن شهر کرد و نام آن جا را «بیل‌آباد» گذاشت.
یاقوت حموی در رساله خود معجم‌البلدان نام شهر گندی شاپور را شهر «بیل» و در برخی از برگ‌های آن شهر «نیل» ضبط کرده است. این مورخ چنین می‌گوید که نیلاب همان جندی شاپور است که در قدیم آن را بیلاط می‌گفتند. علاوه بر نام‌های بالا در شماری از مآخذ خارجی به ویژه دانشمندان نستوری و سریانی شهر گندی شاپور را بیت‌لاباط یا لاپاط آورده‌اند و آن را به یکی از دیرهای ویران شده آن زمان تعبیر کرده‌اند. چگونگی زوال گندی شاپور:
هرج و مرجی که در اواخر حکومت ساسانیان در دستگاه سلطنت ایجاد شده بود، باعث نابسامانی عظیم در سراسر ایران شهر شد و سقوط قطعی کشور را فراهم کرد. تازیان که از این هرج و مرج آگاه شدند به امید تصرف ایران تشویق شده و در چند جنگ کوچک و بزرگ پیروزی‌هایی به دست آوردند و در نهایت پس از جنگ قادسیه و سقوط تیسفون و سپس جنگ نهاوند به سراسر کشور ایران دست یافتند. پس از یورش تازیان به ایران، شهر گندی شاپور به دلیل دور بودن از پایتخت (تیسفون)، چند سال مصون ماند و سازمان‌های علمی و حوزه‌های درس به روال گذشته خود ادامه یافت ولی سال‌ها پیش از آن دستگاه رهبری دانشگاه جندی شاپور ناتوان شده بود. ناتوانی دانشگاه گندی شاپور از زمانی آغاز شد که به دلیل هرج و مرج فراوان که در اواخر سلطنت خسرو پرویز و پس از آن پیش آمده بود، شماری از استادان ایرانی و خارجی، گندی شاپور را ترک کرده بودند و عده‌ای از ایرانیانی که در سِمَت‌های کلیدی بودند، باعث نارضایتی استادان و خبرگان شدند که به تدریج به ضعف دستگاه رهبری دانشگاه منجر شد. به علاوه صدها دانش‌پژوه که از سراسر ایران و یا از شهرها و کشورهای مجاور برای آموزش به گندی‌شاپور آمده بودند، به شهرها و کشورهای خود بازگشتند و برخی از حوزه‌های علوم و تالارهای درس متوقف شدند. تنها سازمان‌ها و تالارهای پزشکی و رشته‌های وابسته به آن مصون ماند و تا اندازه‌ای برنامه‌های گذشته ادامه یافت، به ویژه بیمارستان گندی شاپور که پس از تصرف شهر گندی شاپور به دست تازیان باقی بود و به روش گذشته اداره می‌شد. ولی این روش و مصونیت‌ها موقت بود و آن نیز به تدریج ضعیف شد و دست‌نشاندگان تازی که به دستگاه رهبری رسیده بودند، به علت بی‌دانشی و عدم آشنایی و خودسری‌‌های بی‌جا باعث رکود تالارهای درس و کم شدن بیماران از بیمارستان شده و نه فقط حوزه‌ها برچیده شدند بلکه درمان و پذیرایی از بیماران نیز به دشواری انجام می‌گرفت. در این برهه از زمان از دانشگاه عظیم گندی شاپور فقط بیمارستان و چند حوزه پزشکی و فلسفه باقی ماندند، که آن هم گاهی بدون استاد و مدرس می‌ماند و کسی را یارای مقاومت و دخالت نبود. می‌گویند غارت کتابخانه گندی شاپور به وسیله سپاهیان تازی به سرداری عربی به نام نعمان ابن مقرن در سال 20 هجری اتفاق افتاد و کتابخانه چند صد هزار جلدی گندی شاپور نابود شد، و نیز کتابخانه تیسفون ویران شد و به دستور عمر ابن خطاب و به وسیله سعد ابن وقاص آنچه در کتابخانه تیسفون و شهرهای مجاور موجود بود، یا غارت شد و یا به آب ریختند و در نهایت این گنج فرهنگی از بین رفت. آنچه مسلم است شهر گندی شاپور بین سال‌های 17 تا 18 هجری در زمان خلافت عمر به تصرف تازیان درآمد و به تدریج رونق باقی مانده اواخر حکومت ساسانیان در دانش و فرهنگ و صنعت از بین رفت و رکود علم پیش آمد. در این زمان بود که شمار زیادی از موبدان و پزشکان ایرانی و دانشمندان مسیحی و سریانی و مصری و هندی، گندی شاپور را ترک کردند و حوزه علمی آن تعطیل شد. می‌گویند فقط حوزه‌های دروس طب و داروسازی و بیمارستان گندی شاپور و چند حوزه علم فلسفه و حکمت باقی ماندند.
نوشته شده توسط:خانم احمد پورمنابع:
1 _ دانشگاه گندی شاپور در گهواره تاریخ، دکتر مهربان شهروینی، پورشاد، چاپ اول، تهران، 1381.
2 _ ساسانیان، دکتر اردشیر خدادادیان، تاریخ ایران باستان (مجموعه ششم)، نشر به‌دید، تهران، 1380.
پیشگفتار
منشور کورش هخامنشی، کهن‌ترین بیانیه حقوق بشرِ شناخته شده جهان و سند سربلندی ایرانیان از همزیستی آشتی‌جویانه و گرامیداشتِ باورها و اندیشه‌های همه مردمان تابعه در هنگامه بنیادگذاری نخستین امپراطوری جهان است. دنیای باستان همواره از آتش جنگ‌ها و یورش‌های بی‌پایان در رنج بوده است و کشورهای آشتی‌جو نیز ناچار بوده‌اند تا برای رهایی مردمان خود از تاخت‌و‌تاز‌های همیشگی همسایگان ناآرام، به رویارویی و چیرگی بر آنان بپردازند. اما مهم این است که پیروزمندانِ میدان نبرد و چیره‌شدگان بر شهرها، چگونه با سپاه شکسته و مردم فرودست رفتار می‌کرده‌اند؟ تاریخنامه‌های بشری بازگوکننده رفتار نیک کورش بزرگ، پادشاه نیرومندترین کشور آنروز جهان، و کنش‌های ستیزنده دیگر فرمانروایان گیتی بوده است.
جهان امروز، نه با چشمداشت بر خاک سرزمین‌ها، که با تاختن بر اندیشه، باورها، غرور و هویت ملی مردمان، چیرگی بر آنان را در سر می‌پروراند. مردمانی که باورها و هویت ملی و تاریخی خود را به فراموشی سپارند؛ مردمانی که نیازمند دانش و فن‌آوری کشورهای دیگر باشند؛ شکست‌خوردگان جهان امروزند. پیشینیان ما گذشته‌ای سرافرازانه برای ما به ارمغان نهادند. ما برای فرزندان آینده خود چه دستاوردی داریم و برای شکسته نشدن در جهانِ سخت نامهربان امروز، چه راه‌هایی اندیشیده‌ایم؟
***
در سال 1258 خورشیدی/ 1879 میلادی، به دنبال کاوش‌های گروه انگلیسی در معبد بزرگ اِسَـگیلَـه (نیایشگاه مَـردوک، خدای بزرگ بابلی) در شهر باستانی بـابِـل در میاندورود (بین‌النهرین) استوانه‌ای از گل پخته بدست باستان‌شناسی کـلدانی به نام «هرمز رسـام» پیدا شد که امروزه در موزه بریتانیا در شهر لندن نگهداری می‌شود.
بررسی‌های نخستین نشان می‌داد که گرداگرد این استوانه گِـلین را نوشته‌هایی به خط و زبان بابلی نو (اَکَـدی) در برگرفته است که گمان می‌رفت نبشته‌ای از فرمانروایان آشور و بابِـل باشد. اما بررسی‌های بیشتری که پس از گرته‌برداری و آوانویسی و ترجمه آن انجام شد، نشان داد که این نبشته در سال 538 پیش از میلاد به فرمان کورش بزرگ هخامنشی (550-530 پ‌م.) و به هنگام ورود به شهر بابل نویسانده شده است. از زمان نگارش این فرمان تا به امروز (1384) 2545 سال می‌گذرد.
هرمز رسام (1826- 1910) کاشف استوانه کورش دربابل عکس از: Foto search
ادامه مطلب...
ساختمان تخت جمشید در زمان داریوش اول در حدود 518 ق . م ، آغاز شد. نخست صفه یاتختگاه بلندی را آماده کردند و روی آن تالار آپادانا و پله های اصلی و کاخ تچرا را ساختند . پس از داریوش ، پسرش خشایارشا تالار هدیش را بنا نمود و طرح بنای تلار صد ستون را ریخت . اردشیر اول تالار صد ستون را تمام کرد . اردشیر سوم ساختمان را آغاز کرد که ناتمام ماند . این ساختمانها بر روی پایه هایی ساخته شــده که قسمتـی از آنها صخره های عظیم و یکپارچه بوده و یا آنها را در کوه تراشیده اند .
معماری هخامنشی ، هنری است امتزاجی که از سبک معماریهای بابل و آشور و مصر و شهرهای یونانی آسیای صغیر و قوم اورارتو اقتباس شده و با هنر نمایی و ابتکار روح ایرانی نوع مستقلی را از معماری پدید آورده است . هخامنشیان با ساختن این ابنیة عظیم می خواستند عظمت شاهنشاهی بزرگ خود را به جهانیان نشان دهند.
تخت جمشید
ر اواخر سال 1312 شمسی براثر خاکبرداری در گوشة شمال غربی صفه تخت جمشید قریب چهل هزار لوحه های گلی به شکل و قطع مهرهای نماز بدست آمد . بر روی این الواح کلماتی به خط عیلامی نوشته شده بود . پس از خواندن معلوم شد که این الواح عیلامی اسناد خرج ساختمان قصرهای تخت جمشید می باشد . از میان الواح بعضی به زبان پارسی و خط عیلامی است .
اسکندر مقدونی در یورش خود به ایران در سال 331 قبل از میلاد، آنرا به آتش کشید.تاریخ نگاران در مورد علت این آتش سوزی اتفاق رای ندارند. عده ای آنرا ناشی از یک حادثه غیر عمدی میدانند ولی برخی کینه توزی و انتقام گیری اسکندر را تلافی ویرانی شهر آتن بدست خشایار شاه علت واقعی این آتش سوزی مهیب میدانند.
ازآنچه امروز از تخت جمشید بر جای مانده تنها می توان تصویر بسیار مبهمی از شکوه و عظمت کاخها در ذهن مجسم کرد. با این همه می توان به مدد یک نقشه تاریخی که جزئیات معماری ساختمان کاخها در آن آمده باشد و اندکی بهره از قوه تخیل، به اهمیت و بزرگی این کاخها پی برد. نکته ای که سخت غیر قابل باور می نماید این واقعیت است که این مجموعه عظیم و ارزشمند هزاران سال زیر خاک مدفون بوده تا اینکه در اواخر دهه1310خورشیدی کشف شد.
چیزی که در نگاه اول در تخت جمشید نظر بیننده را به خود جلب می کند، کتیبه ها و سنگ نبشته های گذر خشایارشاه است که به زبان عیلامی و دیگر زبانهای باستانی تحریر شده است. از این گذر به مجموعه کاخهای آپادانا می رسیم، جائی که در آن پادشاهان بار میدادند و مراسم و جشنهای دولتی در آن برگذار می شد.
امروزه مقادیر عمده ای طلا و جواهرات در این کاخها وجود داشته که بدیهی است در جریان تهاجم اسکندر به غارت رفته باشد. تعداد محدودی از این جواهرات در موزه ملی ایران نگهداری می شود. بزرگترین کاخ در مجموعه تخت جمشید کاخ مشهور به \"صد ستون\" است که احتمالا یکی از بزرگترین آثار معماری دوره هخامنشیان بوده و داریوش اول از آن به عنوان سالن بارعام خود استفاده می کرده است. تخت جمشید در 57 کیلومتری شیراز در جاده اصفهان و شیراز واقع شده است.
تخت جمشید تنها یک مجموعه ی معماری نیست ، بلکه آینه ای است که در آن علم و فن و هنر واعتقادات ایرانیان کهن انعکاس یافته است . تخت جمشید یک مدرسه است ، یک کتاب ، یک روایتگر پیر . می توان گفت که تخت جمشید اولین سازمان ملل واقعی د نیا بوده است.
بنای تخت جمشید در حدود سال 518 پیش از میلاد به فرمان داریوش هخامنشی آغاز شد .
کار ساختن بناهای تخت جمشید در زمان داریوش اول (522 تا 486 ق . م ) آغاز و تا زمان اردشیر سوم ( 359 تا 338 ق . م ) در مساحتی به وسعت 13 هکتارساخته و ادامه یافت .مصالح به کار رفته در بنای تخت جمشید عبارت بوده از : سنگ ، خشت و گل ، آجر ، گچ ، چوب ، آهن ، فلزات گرانبها ( طلا - نقره - مس ) عاج ، لا جورد ، عقیق و...... دیوارهای تخت جمشید در برخی جاها به ضخامت 5/5 متر بوده و قطعه سنگهای به کار رفته به وزن بیش از 45 تن میرسیده.
تخت جمشید دارای سیستم حرارتی و تهویه بوده ، که فضاهای داخل آن را در زمستان گرم ودر تابستان خنک و معتدل می کرده است . دشت سرسبز مرودشت ، سقفهای بسیار بلند و فضاهای وسیع ، درهای گشاده و پنجرههای متعد د هوای تخت جمشید را در تابستان معتدل وخنک می ساخته و در زمستان دیوارهای خشتی و لایه های گچ که یک عایق حرارتی تشکیل می داده ، پردههای ارغوانی بلند و ضخیم که مانع نفوذ سرما به درون فضاها وتالارها می شده ، پوشش سقف نیز چوبی بوده که این امر در گرم شدن محیط تاثیر به سزایی داشته است .ت
تخت جمشید نیز دارای سیستم آب و فاضلاب بوده ، در تخت جمشید مجاری زیرزمینی آبرسانی و فاضلاب پیچ در پیچی کشف شده که به طول بیش از 2 کیلو متر می رسد . تخت جمشید نه یک شهر بوده و نه یک دژ و نه یک پرستشگاه ، تخت جمشید دو نقش جداگانه اما تا اندازه ای به هم پیوسته ایفا می کرده ، نخست اینکه چون در قلب امپراطوری قرار داشته گنج خانه ی مناسبی برای اندوختن ثروت روز افزون کشور بوده ، دوم اینکه جایگاه مناسب و با شکوهی برای برگذاری مراسم و جشنهایی بوده که در آن زمان برگزار می شده ( جشنهای مهرگان و اعیاد نوروز ) به نقل از مورخان در تخت جمشید بیش از 120000سکه ی طلا و نقره ، ظروف و مجسمه های بسیار ناب ، اثاث گرانقیمت ، نیمکتهای زرین ، لباسها وفرشهای ارغوانی گرانبها و....نگهداری می شده که در نهایت با حمله ی اسکندر مقدونی همه ی این اشیاء یا به غارت رفت یا طعمه ی حریق شد .
ماتا هاری
محل تولد: هلند
تابعیت: هلندی آلمانی
جاسوس آلمان ها در خاک فرانسه «مارگارت گرترود رزله» ملقب به ماتا هاری به عنوان یک زن مطلقه وارد خاک فرانسه شد و در آنجا حرفه ی رقاصی را پیش گرفت. در زمان جنگ جهانی اول با رقاصی اطلاعات مهم نظامی را از افسران فرانسوی می گرفت و آنها را برای آلمان می فرستاد. در سال ????فرانسه متوجه کارهای ماتاهاری شد و او را به جرم جاسوسی اعدام کرد.
نانسی ویک
محل تولد: نیوزیلند
همکاری با کشورهای فرانسه، انگلیس، آمریکا و استرالیا
در زمان شروع جنگ جهانی دوم «نانسی ویک» در فرانسه خبرنگار بود. او داوطلبانه به خدمت نیروی مقاومت فرانسه درآمد و شبکه جاسوسی بسیار گسترده و کارآمدی را تشکیل داد. به قدری در کار خود ماهر بود که نیروی پلیس مخفی نازی (گشتاپو) دو میلیون دلار برای سر او جایزه گذاشت.پس از جنگ، پنج کشور فرانسه، انگلیس، آمریکا و استرالیا و نیوزیلند به خاطر خدمات شایان «ویک» از او تقدیر به عمل آوردند.
کریستیا شاربک
محل تولد: لهستان
ملیت: انگلیسی
او مدت 6سال برای انگلیس در کشورهای فرانسه ،مجارستان و مصر جاسوسی کرد. شهرت خود را زمانی کسب کرد که توانست جان دو جاسوس انگلیسی دیگر را که اسیر نیروی پلیس مخفی نازی بودند و قرار بود اعدام شوند، نجات دهد. او در سال 1952 به دست نامزد خود کشته شد.
ویرجینا هال
محل تولد: آمریکا
همکاری با کشورهای آمریکا، انگلیس و فرانسه
«ویرجینیا هال» به عنوان عضو سازمان جاسوسی انگلیس ماموریت های بسیاری را برای نیروهای مقاومت فرانسه انجام داد و توانست اطلاعات نظامی مهمی از آلمانی ها در اختیار نیروی مقاومت فرانسه قرار دهد.
وایولت سزابو
محل تولد فرانسه
همکاری با کشورهای انگلیس و فرانسه
«وایولت سزابو» نیز عضو سازمان جاسوسی انگلیس بود و در طول جنگ جهانی دوم با خرابکاری و جمع آوری اطلاعات از آلمانی ها در خاک فرانسه، خدمات ارزنده ای را به انگلیس و فرانسه داشت. او در سن 23 سالگی در سال 1945 توسط نیروهای آلمانی دستگیر و اعدام شد.
لونا کوهن
محل تولد: آمریکا
همکاری با شوروی
«لونا کوهن» به همراه همسرش در انگلیس شبکه جاسوسی گسترده ای را تشکیل دادند و اطلاعات مهم نیروی دریایی انگلیس را برای شوروی مخابره می کردند.
الیزابت بنتلی
محل تولد: آمریکا
همکاری با شوروی
در طول جنگ جهانی دوم «الیزابت بنتلی» یکی از معروف ترین جاسوس های شوروی در آمریکا بود و ماموریت های بسیاری برای این کشور انجام داد.
شاهزاده استفانی جولیانا فون هوهنلوهه
محل تولد: اتریش
همکاری با آمریکا و آلمان
«استفانی جولیانا»یکی از دوستان نزدیک آدولف هیتلر بود و برای نازی ها جاسوسی می کرد. او با استفاده از زیبایی خود به راحتی توانست در میان دولتمردان انگلیسی نفوذ کند و اطلاعات ارزشمندی در اختیار نازی ها قرار دهد..
بریتا تات
محل تولد: دانمارک
همکاری با دانمارک، بریتا
تات در سال 1442قبل از جنگ میان دانمارک و سوئد با یکی از شاهزادگان سوئدی ازدواج کرد. در هنگام جنگ دانمارک از او به عنوان جاسوس خود استفاده کرد و توانست اطلاعات نظامی ارزشمندی از طریق او بدست بیاورد. بریتا تات توطئه ی قتل شارلز هشتم را طراحی کرد اما ناکام ماند. پس از آن شارلز هشتم او را به جرم خیانت اعدام کرد.
ملیتا نورود
محل تولد انگلیس
همکاری با شوروی
«ملیتا نورود» در سال 1940به عنوان جاسوس شوروی در انگلیس فعالیت می کرد. او در طول جنگ سرد توانست اطلاعات ملی بسیار مهم انگلیس را در اختیار شوروی قرار دهد.
منبع :روزنامه جام‌جم
حسن فاضلی نشلی بیان کرد: «یکی از مهم‌ترین رخ‌دادهای تحول بشر، گذار انسان از دوره‌ی غارنشینی به روستا‌نشینی بوده که همراه با کشاورزی، دامداری و اهلی کردن حیوانات بوده است. در واقع، استقرار انسان در روستا، زمینه را برای انقلاب دوم، یعنی شهرنشینی آماده کرد».
او ادامه داد: «پژوهش‌هایی که در دهه‌ی 1970 میلادی در ایران انجام شدند، بیشتر درباره‌ی کاوش‌هایی در زاگرس مرکزی بودند که توسط هیأت‌های خارجی انجام می‌شدند و بیشتر اطلاعات آنها نیز چاپ نشدند. به این ترتیب، نقش ایران در این تحول مشخص نبود».
وی اظهار کرد: «در پژوهش‌هایی که سال گذشته توسط دانشگاه همدان و دانشگاه‌های ucl و ریدینگ در انگلیس با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان کرمانشاه انجام شدند، برنامه‌ای برای شناخت منشأ جوامع انسانی و کشاورزی در زاگرس مرکزی تعریف شد».
فاضلی گفت: «با انجام لایه‌نگاری و تاریخ‌گذاری در تپه‌ی شیخ‌آباد روستای کوردویچ که شش تا هفت متر آثار از دوره‌ی نوسنگی دارد، کاملا می‌توانیم مطمئن باشیم که رشد ایران در این تحول تحت تأثیر بین‌النهرین نبوده است».
او اضافه کرد: «موادی که از این بررسی‌ها برای انجام آزمایش‌های کربن 14 به دانشگاه آکسفورد فرستاده شدند، این نتیجه را اعلام کردند که این سایت، قدیمی‌ترین روستای پیش از تاریخ در منطقه‌ی خاورمیانه است. به همین دلیل، برای انجام کاوش در سطوح بین‌المللی در آنجا برنامه‌ریزی خواهیم کرد تا آن را به سایت ـ موزه تبدیل کنیم».
